Overslaan en naar de inhoud gaan

Topstukken Vlaamse Overheid

Vlaanderen bezit een prachtige collectie aan roerend cultureel erfgoed. Dat moet bewaard blijven omwille van zijn bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis. Met het 'Topstukkendecreet' wou de Vlaamse overheid deze unieke cultuurgoederen beschermen. Op basis van het decreet is een lijst samengesteld met zeldzame en onmisbare voorwerpen. Ook verzamelingen kunnen als topstuk erkend worden. 

Welke objecten uit de collectie erkende de Vlaamse overheid als topstuk?

Het mystieke huwelijk van Christus

Twee glasramen

De MAS-collectie bevat een aantal prachtige glasramen uit de 15de, 16de en 17de eeuw. Twee van de zeldzame gave voorbeelden zijn erkend als Vlaams topstuk: vrij grote ramen met gebrandschilderd glas uit ca. 1600 met de afbeelding van het Mystieke Huwelijk van Christus.

De bekering van Saulus

Het Saulustableau brengt een Bijbelse scène in beeld: op weg van Jeruzalem naar Damascus wordt de Romein Saulus, die christenen vervolgt, verblind door een bliksemschicht en van zijn paard gegooid. Dit tegeltableau van ruim 1 bij 2 meter telt 98 tegels in majolica, kleurrijk en geglazuurd aardewerk.

Retabel van Averbode

Centraal op dit retabel bewenen zijn naasten de dode Christus en zien we bovenaan opnieuw Christus, maar dan levend en in het voorgeborchte van de hel. Onderaan stellen de drie vrouwen elk een deugd voor: Geloof, Hoop en Liefde. Als het retabel dicht is, zie je links de gemartelde Christus die aan het volk wordt getoond, en rechts Jezus aan wie Veronica een zweetdoek aanbiedt.

Koorkap van Nonnemielen

De koorkap van Nonnemielen is een luxueus gewaad uit ca. 1500 en is een prachtig voorbeeld van het zogenaamde "opus anglicanum". Het is een van de weinig overgebleven exemplaren die in Vlaanderen terecht kwamen. Voor Antwerpen is de afbeelding op de koorkap heel bijzonder.

Drie gildepenningen

Het MAS bewaart een omvangrijke en belangrijke verzameling historische penningen en munten, met daarin drie Topstukken. Die zijn gemaakt voor de gilden of ambachten. Dat waren beroeps- en belangenverenigingen met aan het hoofd een door de leden verkozen deken. 

Gildebreuk van een Sint-Jorisgilde

Deze halsketting, een gildebreuk, komt van een Duitse of Noord-Nederlandse schuttersgilde met Sint-Joris als patroonheilige. Het behoort tot het zogenaamd gildezilver, met objecten uit het milieu van de gilden.

'Helm' van een alambiek

De ‘helm’ is een onmisbaar object om de geschiedenis van het distilleren in de Lage Landen te illustreren. Op verschillende 16de- en 17de-eeuwse gravures en schilderijen zie je hoe in zo’n helm dampen werden afgekoeld en omgezet in vloeistoffen. In België kennen we geen tweede exemplaar als dit.

De negen overdenkingen

De negen overdenkingen over de onreinheid van het lichaam brengt de eindigheid van het menselijk lichaam in beeld. Japanse monniken gebruikten dergelijke reeksen als hulpmiddel bij hun meditatie.

Sarvavid Vairocana

De 54 bewaarde miniaturen van deze schilderingenreeks vormen samen een visuele leidraad bij de meditatie op een mandala. Dat is een voorstelling van de kosmos, met in dit geval centraal Sarvavid Vairocana, de belangrijkste van de vijf hemelse of dhyani-boeddha’s.

Voorstudie schilderij Intrede van Napoleon

Het bezoek van Napoleon aan Antwerpen in 1803 was een hoogtepunt voor de Scheldestad. Joséphine de Beauharnais, Napoleon's echtgenote, bestelde een schilderij om de intrede te vereeuwigen. Dit is een voorstudie daarvan.

Tafel met kleurrijk inlegwerk

De uit Nederland afkomstige Pierre Gole maakte een uitzonderlijke pronktafel voor het kasteel van Vincennes, in opdracht van Lodewijk XIV. Het is een van de belangrijkste meubels in openbaar bezit in België.

Zie ook

Zeldzaam & Onmisbaar. Topstukken uit Vlaamse collecties

31.10.2023 - 25.02.2024

- AFGELOPEN - Magritte, Bacon, Ensor, Moore, Jordaens, Rubens … Het zijn maar enkele van de wereldberoemde namen die in het MAS te zien waren. ‘Zeldzaam & Onmisbaar’ bracht een unieke selectie van topstukken uit de Vlaamse topstukkenlijst.

20 jaar Topstukkendecreet

Wat waardevol is, moet beschermd worden. Dat is de logica van het Vlaamse Topstukkendecreet. Sinds het ontstaan van dit decreet in 2003 zijn een kleine 1.000 objecten en verzamelingen als topstuk erkend en beschermd. Via het Topstukkendecreet versterkt de overheid ook publieke collecties door belangrijke topstukken aan te kopen.

Meld je aan voor de nieuwsbrief