Overslaan en naar de inhoud gaan

Het mystieke huwelijk van Christus

Twee glasramen

De MAS-collectie bevat een aantal prachtige glasramen uit de 15de, 16de en 17de eeuw. Dat was een periode toen er in Antwerpen meer dan 250 glaskunstenaars actief waren. Helaas is van de ongetwijfeld grote productie niet zoveel bewaard gebleven in Antwerpen. Twee van de zeldzame gave voorbeelden bevinden zich in onze collectie en zijn erkend als Vlaams topstuk. Het gaat om twee vrij grote ramen met gebrandschilderd glas uit ca. 1600 met daarop de afbeelding van het Mystieke Huwelijk van Christus.

Dat mystieke huwelijk is een verbeelding van de religieuze eenwording met God.  Daarbij wordt Christus als bruidegom en de mens als bruid opgevoerd.

Het ontwerp van de twee glasramen is gebaseerd op gravures ontworpen door Gerard van Groeningen en uitgevoerd door Johannes Wierix in het atelier van Philips Galle in 1573.

We zien op het ene glasraam een gekroonde bruid die knielt voor een als koning geklede en gekroonde Christus, de bruidegom dus. Hij zegent de bruid die omringd wordt door een aantal vrouwelijke personificaties van deugden: Wetenschap (Scientia), Geloof (Fides), Hoop (Spes) en Liefde (Caritas). Op de achtergrond zien we een tuin met in de rechterhoek een rozenboog.

Op het tweede paneel omhelst de bruidegom, Christus, zijn knielende bruid. Ook hier kijken de vrouwelijke personificaties van de deugden Geloof (Fides), Hoop (Spes) en Liefde (Caritas) toe. De scene speelt zich af voor een rozenboog in een tuin.

De herkomst van de panelen is onduidelijk. Het zijn waarschijnlijk uit Brabant afkomstige panelen, maar we weten niet uit welke kerk of klooster precies.

Vlaamse topstukken

Erfgoedobjecten worden als Vlaamse topstukken beschouwd als ze zeldzaam en onmisbaar zijn.

Deze twee glasramen zijn zowel qua stijl als qua materiaal uniek in Vlaanderen waardoor ze een belangrijke ijkwaarde hebben.

Ze zijn belangrijk voor ons collectieve geheugen want ze illustreren de productie van middelgrote glasramen in de Zuidelijke Nederlanden omstreeks 1600.

Bovendien zijn het zeldzame voorbeelden van de overgang tussen de 16de en 17de-eeuwse monumentale glasschilderstijl. Dan evolueert deze glasschilderkunst in onze streken van de zogenaamde peinture en mosaïque – dat is schilderen met grisailleverven op gekleurd glas - naar peinture en apprêt  - dat is schilderen met gekleurde emailverven, zilvergeel en sanguinerood op helder glas. Daardoor hebben deze panelen ook een belangrijke schakelfunctie.

De iconografie, de verbeelding van het mystieke huwelijk van Christus, is bijzonder, want niet zo vaak voorkomend en is bijzonder fraai uitgevoerd.

Twee glas-in-loodramen met het Mystiek Huwelijk van Christus

  • Maker: anoniem, naar een prent van Gerard van Groeningen (1550 - 1599)
  • Plaats en datering: Hertogdom Brabant, Antwerpen?, ca. 1600
  • Materiaal:  gebrandschilderd glas-in-lood
  • Afmetingen: raam 1: 119.6 x 133,7 cm; raam 2: 123,4 x 133,8 cm
  • MAS-collectie: AV.2003.001.1-2 en AV.2003.001.2-2
  • Beschermd als Vlaamse topstukken: 2018

Andere topstukken

Topstukken Vlaamse Overheid

Vlaanderen bezit een prachtige collectie aan roerend cultureel erfgoed. Ook het MAS heeft in zijn collectie enkele opmerkelijke stukken die erkend zijn als 'topstuk'.

Meld je aan voor de nieuwsbrief