Overslaan en naar de inhoud gaan

Retabel van Averbode

Het 16de-eeuwse ‘Retabel van Averbode’ uit de MAS-collectie is sinds 2015 opgenomen in de Topstukkenlijst van de Vlaamse Gemeenschap. Op die lijst staan zeldzame en onmisbare cultuurgoederen, die een bijzondere bescherming genieten.

Retabel van Averbode
Houtsculptuur toegeschreven aan Jacob van Cothem (werkzaam van 1500 tot 1524); schilder onbekend
Antwerpen, 1514
Eik en olieverf
MAS, AV.0887
Gekocht van de abdij van Averbode, 1874

Lijden, sterven en uit de dood opstaan

Het Retabel van Averbode bestaat uit een gebeeldhouwd middengedeelte en wordt geflankeerd door twee geschilderde zijluiken. Het geheel rust op een geschilderd onderstel, de predella.

Centraal op dit retabel bewenen zijn naasten de dode Christus en zien we bovenaan in het klein opnieuw Christus, maar dan levend en in het voorgeborchte van de hel. Het zijluik links toont Jezus’ kruisiging en het zijluik rechts zijn opstanding uit de dood, het kernstuk van het christelijk geloof. Onderaan stellen de drie vrouwen elk een deugd voor: Geloof, Hoop en Liefde. Als het retabel dicht is, zie je links de gemartelde Christus die aan het volk wordt getoond, en rechts Jezus aan wie Veronica een zweetdoek aanbiedt.

Het middenstuk is gebeeldhouwd. De zijluiken en het onderstel, de zogenaamde predella, zijn geschilderd. De predella is mogelijk van een andere hand dan de luiken. Ze stelt drie allegorische vrouwenfiguren voor: Geloof, Hoop en Liefde. Links hiervan: de geknielde frater Nicolaas Huybs, portier, en rechts: het heraldisch wapen van abt Gerard vander Scaeft. Uit een banderol met een Latijnse tekst naast de portier leren we dat deze frater het retabel verwierf dankzij de opbrengst van zijn bijenteelt.

Dit retabel werd in december 2023 in langdurige bruikleen gegeven aan de abdij van Averbode, de plek waarvoor het is gemaakt.

Retabel van Averbode - gesloten

Zie ook

Topstukken Vlaamse Overheid

Vlaanderen bezit een prachtige collectie aan roerend cultureel erfgoed. Op basis van het 'Topstukkendecreet' is een lijst samengesteld met zeldzame en onmisbare voorwerpen. Enkele daarvan bewaren we in het MAS.

Meld je aan voor de nieuwsbrief