Overslaan en naar de inhoud gaan

Stad in oorlog

Antwerpen, 1940 - 1945

De nieuwe vaste expo 'Stad in oorlog. Antwerpen, 1940-1945' toont de impact van de Tweede Wereldoorlog op Antwerpen en haar inwoners. De stad werd bijzonder zwaar getroffen: door de naziterreur, de Jodenvervolging en het militaire geweld vielen minstens 25 000 doden. Pakkende persoonlijke verhalen maken dit belangrijk deel van de geschiedenis tastbaar.

Op 10 mei 1940 valt nazi-Duitsland België binnen. Een paar dagen later hangt de nazi-vlag aan de Antwerpse kathedraal. De dictatuur verdeelt de stadsbewoners en leidt tot de massale vervolging van Joden en mensen die zich verzetten. Met de haven als strategisch militair doelwit is er ook voortdurend een militaire dreiging. Het bommengeweld maakt veel slachtoffers. De stad breekt onder oorlog en vervolging.  

Hoe kan dit gebeuren? Wat betekent het om te leven in een bezette stad? Wat gebeurt er als basiswaarden zoals vrijheid en gelijkheid wegvallen? Wie wordt daar vooral het slachtoffer van en wie helemaal niet? Welke rol speelt de lokale overheid en de politie? Welke keuzes maken stadsbewoners zelf: vluchten of blijven, meewerken met de bezetter, afwachten en gehoorzamen of zich verzetten? En wat zou jij doen?

De tentoonstelling brengt de samenleving van toen tot leven met symbolische plaatsen zoals een cinema, een school, een huis, de kathedraal en het stadhuis. Daar maken persoonlijke verhalen en voorwerpen van Antwerpenaren de oorlog en de dictatuur tastbaar. Het zijn verhalen van verdeeldheid, machteloosheid, verraad, geweld, maar ook van moed, verzet en hulp. Het zijn verhalen om nooit te vergeten.

Sporen tot vandaag

Op 8 mei 1945 eindigde de Tweede Wereldoorlog, maar het conflict laat zelfs nu nog sporen na, ook bij de kinderen en kleinkinderen van de mensen die toen in Antwerpen leefden. In 2020-2021 organiseerde het MAS een oproep om persoonlijk erfgoed over Antwerpen tijdens de Tweede Wereldoorlog te delen. Meer dan 300 mensen kwamen over hun familie, buren of kennissen vertellen. Sommigen schonken objecten of gaven ze in bruikleen. Een deel van deze getuigenissen zijn de basis voor de bijzondere persoonlijke verhalen in de expo.

Praktisch

  • De expo 'Stad in oorlog. Antwerpen, 1940 - 1945' is te zien in het MAS vanaf 8.09.2023

Heb je nog meer interesse in verhalen en activiteiten rond WOII in Antwerpen? Surf dan naar ‘Antwerpen Herdenkt’.

Lezingen

Weg van 't Stad!

De Antwerpse exodus naar West-Vlaanderen (1944-1945)
    donderdag 12 oktober 2023 van 20:00 tot 21:00

Op de vlucht voor de ‘vliegende bommen’ weken Antwerpenaren massaal uit naar veiliger oorden. Hoeveel gezinnen en kinderen, wie organiseerde dit, waar kwamen ze terecht, wie nam het initiatief? Een lezing door Patrick Buyse.

Schwalbe

Antwerps voetbal tijdens WO II
    donderdag 23 november 2023 van 20:00 tot 21:00

De nazidictatuur verdeelde de samenleving en dus ook het voetbal. In de microcosmos van het Antwerpse voetbal waren de ideologische tegenstellingen immens. Auteur Kurt Deswert belicht in zijn lezing de onthutsende geschiedenis van de impact van de oorlog op ons voetbal.

Schrijven voor 't verzet

De sluikpers in Antwerpen (1940-1944)
    donderdag 14 december 2023 van 20:00 tot 21:00

Door op een sluikse manier blaadjes uit te geven, probeerde men te ontsnappen aan de censuur en een tegenwicht te vormen voor de Duitse propaganda. Wie waren de figuren en bewegingen achter deze initiatieven? Hoe ging dit in zijn werk? Lezing door Gert De Prins.

Verloren

Reconstructie van een geheime familiegeschiedenis
    donderdag 18 januari 2024 van 20:00 tot 21:00

Als in mei 1940 de oorlog uitbreekt, begint in Antwerpen voor de Joodse Liesje Andriesse en haar zoontje een vlucht die vier jaar later eindigt in Auschwitz. Vertrekkend van de brieven waarmee de jonge vrouw tot 1942 contact hield met haar dierbaren, reconstrueerde Ingrid Vander Veken haar tragische lot. 

Rondleidingen

Stad in oorlog. Antwerpen 1940-1945

De expo toont de impact van de Tweede Wereldoorlog op Antwerpen en haar inwoners. Je ontdekt het in groep, samen met de gids. Voor groepen tot max. 20 personen.

Reserveer een gids via Experience Antwerp

Rondleiding op zondag

Instaprondleiding in onze expo's

Om de twee weken, op zondagnamiddag, staat een gids voor je klaar in 'Stad in oorlog' of 'Zeldzaam & Onmisbaar'. Hij loodst je door de zaal met extra verhalen en weetjes.

Stad in oorlog

    zondag 8 oktober 2023 van 11:00 tot 12:30

Tijdens een walk &talk neemt co-curator Hazel Waeterschoot je mee op sleeptouw in de expo.

Stad in oorlog

    zondag 12 november 2023 van 11:00 tot 12:30

Tijdens een walk &talk neemt curator Leen Beyers je mee op sleeptouw in de expo.

Voor scholen

Stad in oorlog

voor 3e graad lager onderwijs

Welke impact had de Tweede Wereldoorlog op het dagelijkse leven van de gewone Antwerpenaren? Wat maakten ze mee? Waren ze bang? Of net heel moedig? Een interactieve rondleiding waarbij je kijkt naar originele objecten, luistert naar ontroerende verhalen en mee nadenkt over oorlog en vrede, zowel vroeger als nu.

Reserveer een gids via Experience Antwerp

Stad in oorlog

voor 3e graad secundair onderwijs

Tijdens de oorlog werden de gewone Antwerpenaren in hun dagelijkse leven zwaar op de proef gesteld. Veel inwoners stelden zich vragen over hoe ze moesten omgaan met die nieuwe realiteit. Ook vandaag duiken ze terug op in conflictsituaties en tonen ze aan hoe relevant de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog nog steeds is.

Reserveer een gids via Experience Antwerp

Poëzie workshop

Stad in oorlog
    dinsdag 3 oktober 2023 van 10:00 tot 12:00
    Meer momenten
    donderdag 5 oktober 2023 van 10:00 tot 12:00
    dinsdag 10 oktober 2023 van 10:00 tot 12:00
    donderdag 12 oktober 2023 van 10:00 tot 12:00
    donderdag 19 oktober 2023 van 10:00 tot 12:00
    dinsdag 24 oktober 2023 van 10:00 tot 12:00
    donderdag 26 oktober 2023 van 10:00 tot 12:00
    donderdag 16 november 2023 van 10:00 tot 12:00
    dinsdag 21 november 2023 van 10:00 tot 12:00
    vrijdag 24 november 2023 van 10:00 tot 12:00
    vrijdag 1 december 2023 van 10:00 tot 12:00
    donderdag 7 december 2023 van 10:00 tot 12:00

De Tweede Wereldoorlog is voor veel jongeren een 'ver-van-mijn-bed show'. Dichter Cleo Klapholz tracht samen met Creatief Schrijven Jong de blik van de leerlingen op deze tragische gebeurtenissen te veranderen. Voor 1e, 2e en 3e graad secundair onderwijs.

Verhalen

Verzamelde verhalen

Na een oproep verzamelde MAS bijna 300 persoonlijke verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Antwerpenaren deelden boeiende getuigenissen, unieke objecten en sprekende documenten. Met deze verhalen krijgt de tentoonstelling over WO II in Antwerpen een biografische insteek.

Louis Pighini

Verzetsfotograaf in bezet Antwerpen

Het MAS bewaart een bijzondere verzameling foto’s. Het zijn stiekeme beelden van Antwerpen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Achter de lens stond Louis Pighini, in zijn vrije tijd sluikfotograaf. In de expo ‘Stad in oorlog’ krijgen zijn foto’s een prominente plaats.

Ook interessant

Contactdagen WOII

Bijna 300 persoonlijke verhalen verzameld

Ter voorbereiding van een nieuwe vaste tentoonstelling lanceerde het MAS een oproep aan alle Antwerpenaren om hun persoonlijk erfgoed over de oorlog te delen. Tussen mei en juli 2021 verzamelden we bijna 300 verhalen.

Open Huizen

Verhalen van vervolging en verzet tijdens WO II

Op zaterdag 6 en zondag 7 mei 2023 stellen 24 huizen, scholen en buurtcentra in 4 Antwerpse districten hun deuren open voor persoonlijke verhalen uit de Tweede Wereldoorlog.

Veteraan geïnterviewd

Oorlogsveteraan Chief Warrant Officer (Ret'd) Anton “Tony” Pearson was in het land, op uitnodiging van het MAS. We interviewden hem naar aanleiding van de nieuwe expo over WO II die in 2023 opent.

Meld je aan voor de nieuwsbrief