Conservator Roselyne Francken
Negen schilderingen uit de Sarvavidreeks waren te zien in de expo Death is Not the End. Het Rubin Museum of Art in New York vroeg de miniaturen in bruikleen voor de tentoonstelling, die op 17 maart 2023 de deuren opende.
MAS-collega Roselyne, conservator van de Aziëverzameling, reisde mee met de bruiklenen.
Schilderij over de meditatie op de mandala van Sarvavid Vairocana: Folio 24, Licht van de regenboog
Binnen-Mongolië, 18e-19e eeuw
Pigment op papier
MAS, AE.1977.0026.36-54
In "Death is not the end", The Rubin Museum of Art, New York
Reisverslag
De transportkist in de cargocontainer
DAG 1
Het is de eerste keer dat ik meereis met een internationale bruikleen en meteen mijn eerste New York-trip. Best spannend! Toch overweegt de vermoeidheid wanneer om zes uur de wekker gaat…
Op de luchthaven ontvang ik regelmatige berichtjes van de kunsttransportfirma. Een medewerker begeleidt de werken tot ze het ruim ingaan en houdt me op de hoogte van elke stap. Via een tracker en een datalogger in de kist, kan ik ook zelf altijd nagaan waar de kist is of bijvoorbeeld de temperatuur controleren.
Tijd voor de vlucht. Ik ga nog eens door de indrukwekkende studie die het Rubin Museum eerder aan de miniaturen wijdde: The All-Knowing Buddha: A Secret Guide. En ik snuister door het uitgebreide filmaanbod. Rusten komt er nauwelijks van. Bij aankomst is het geduld oefenen tot de werken worden vrijgegeven. In een wachtlokaal kijk ik met half oog naar een kookprogramma op een oude televisie.
De eerste glimp van Manhattan, vanuit de kunsttransportwagen
Zodra de miniaturen zijn ingeladen voor het kunsttransport, vatten we de lange rit door Queens aan. De chauffeur en zijn collega vertellen me over de stad en delen bezoektips. Maar of ik er tijdens het korte werkbezoek aan toekom? Aangekomen in het Rubin Museum, krijgt de kist een plaats in het depot.
Ik verzamel mijn laatste krachten voor de wandeling naar het hotel, een eerste kennismaking met de beruchte New Yorkse blocks.
DAG 2
De tweede dag is kalm. De miniaturen krijgen rust en kunnen acclimatiseren voor de kist opengaat. Dat biedt mij de kans om kennis te maken met enkele New Yorkse collega’s. Na een wandeling van meer dan 50 blocks, waar ik zonder afstandsbesef overmoedig aan begin, kom ik aan bij het Metropolitan Museum of Art. Ik word er hartelijk onthaald door enkele teamleden van het Azië-departement.
Na een gesprek en een rondleiding, zet ik mijn museumbezoek verder. Het museum en de collecties maken indruk en ik wil niet vertrekken tot ik alles gezien heb. Heel wat uren later, stap ik zelfverzekerd buiten. De ontnuchtering volgt wanneer ik twee grote affiches zie op de imposante gevel. Beide tijdelijke tentoonstellingen heb ik gemist…
Hoewel de ochtendwandeling zich laat voelen, wil ik terug naar het hotel stappen en onderweg zoveel mogelijk van de ‘verplichte’ sights meepikken…
Elk stofje wordt uit het kader geblazen voor inlijsting.
DAG 3
De volgende ochtend sta ik terug in het Rubin Museum. De Sarvavidschilderingen worden er opgehaald en naar de lijstenmaker gebracht. Ik reis mee voor de dit keer korte afstand. In het atelier in Long Island City kijk ik alle miniaturen zorgvuldig na voor ze een kader krijgen. Ik neem verschillende foto’s en controleer de gedetailleerde conditierapporten. De rapporten, opgesteld door een collega die papierrestaurator is, beschrijven nauwkeurig de toestand van de werken voor vertrek en brengen deze uitvoerig in beeld.
Ik heb geen reden tot klagen over de werkomgeving… Jazzmuziek vult de ruimte, en ik geniet van de rustgevende sfeer en het uitzicht op Manhattan.
’s Avonds, na het terugtransport, bezoek ik het Whitney Museum of American Art. Ik heb het geluk er een fantastische Edward Hoppertentoonstelling te zien tijdens een van haar laatste dagen.
De trappenhal van het Rubin Museum of Art
DAG 4
De grote dag is aangebroken: de eerste drie miniaturen krijgen een plaats in de Death is Not the End- tentoonstelling. Na een laatste controle worden de schilderingen aan de muur gehangen en verankerd. Ik meet de relatieve luchtvochtigheid en temperatuur in de ruimte. Om alles goed te zien, is er tijdens de installatie nog veel licht. Meten levert een waarde op die hoger ligt dan de toegelaten 50 lux. De kaders krijgen daarom tijdelijk een papieren jasje. Pas vanaf de opening zullen de miniaturen in de spotlights staan, de dan weliswaar perfect afgestelde, gedempte spotlights.
De andere zes miniaturen worden later getoond, in wisselende sets van drie. Zo wordt geen van de schilderingen langer dan drie maanden blootgesteld aan het licht. In afwachting rusten ze in het depot.
Wat al in de tentoonstellingsruimte hangt, geeft een idee van het eindresultaat. Ik betreur des te meer dat ik de uiteindelijke tentoonstelling (nog) niet zal kunnen zien. Gelukkig is er na installatie van de Sarvavidschilderingen wel tijd voor een uitgebreid bezoek aan de andere, leerrijke presentaties van het museum.
Om de laatste avond in New York ten volle te benutten, waag ik me opnieuw aan een lange wandeling. Via The Village, Little Italy, Chinatown en Wall Street, zak ik af tot Battery Park. Het adembenemende zicht op Lady Liberty doet me de pijn aan m’n voeten meteen vergeten…
Zicht op Lady Liberty vanuit Battery Park ... voor wie goede ogen heeft.
DAG 5
De laatste uren voor de terugvlucht reserveer ik voor een bezoek aan het Museum of Modern Art (MoMa). Dat het deksel van mijn koffiebeker losschiet tijdens de wandeling erheen, met als resultaat een grote vlek op een nieuwe trui, mag de pret niet bederven: ook MoMa maakt indruk met een ongelofelijk rijk aanbod. Het is aanschuiven voor Vincent Van Goghs Sterrennacht, maar ik blijf het langst staan bij René Magrittes Les amants.
Tijd voor de terugreis… (En ik ben blij om melden dat ik de verleiding heb weerstaan om NY-merchandise te kopen!)
Meer over de expo
Death is Not the End
The Rubin Museum of Art, New York
17 maart 2023 – 14 januari 2024
