Wat we weten over de werken
De vijf zintuigen
Het Rubenshuis zoekt De vijf zintuigen van de 17de-eeuwse kunstenares Michaelina Wautier. De vijf afzonderlijke werken op doek uit 1650 zouden (bijna allemaal) gesigneerd en gedateerd zijn (‘Michaelina Wautier, 1650’). De schilderijen hebben dezelfde afmetingen (68 x 58 cm of 70 x 61 cm) en werden in de 19de eeuw twee maal als reeks geveild in Valenciennes (Frankrijk).
In 1883 maakte de reeks deel uit van de collectie van ‘M. de Malherbe’ en in 1898 werd ze verkocht uit de collectie van een zekere Jean-Baptiste Foucart. Er is slechts één zwart-wit afbeelding van één van de schilderijen gekend. Dit is een weergave van een fluitspeler, afkomstig uit de veilingcatalogus Drouot (Parijs) van 28 mei 1975. Sindsdien ontbreekt van de vijf werken elk spoor.
In de 19de-eeuwse veilingcatalogus staat een summiere beschrijving van de vijf schilderijen. Elk doek beeldt één zintuig uit.
- Het 'zicht' toont een jongen of jongeman die met een knijpbril naar een geldstuk in zijn linkerhand tuurt.
- Het 'gehoor' is de enige gekende afbeelding van de reeks. De fluitspeler die daarop staat, draagt een rode baret en zit op een stoel.
- Op de 'reukzin' - het derde doek - staat een jongen met een vilten hoed en een grijs hemd. Zijn uitdrukking verraadt dat het ei dat hij zal onttoppen niet meer vers is.
- Het vierde doek beeldt de ‘smaakzin’ uit met een jongeman die een stuk brood eet. De jongen heeft lange rode haren en draagt een mantel.
- De 'tastzin' toont een jongeman met lange zwarte haren, die tijdens het modelleren van een stuk hout, zichzelf in de duim heeft gesneden.
Guirlande met vlinder
Daarnaast zoekt het Rubenshuis een Guirlande met vlinder, dat Michaelina Wautier in 1652 vervaardigde. Het paneeltje (41,1 x 57,4 cm) is het pendant van Guirlande met libelle, dat zich in een Duitse privéverzameling bevindt en te zien zal zijn op de tentoonstelling.
Het gezochte bloementafereel is gesigneerd (‘Michaelina Woutiers fecit 1652’) en was in 1960 te zien op de tentoonstelling ‘Bloem en tuin in de Vlaamse Kunst’ in het Museum voor Schone Kunsten in Gent. In 1985 maakte het schilderij volgens de catalogus over bloemstillevens van Hairs deel uit van de collectie van de Parijse galerijhouder Benito Pardo. Na 1985 is het paneeltje echter van de radar verdwenen.
Guirlande met vlinder en Guirlande met libelle zijn de enige twee stillevens die van Michaelina gekend zijn. Hun belang in haar oeuvre en het nut van een eventuele hereniging van beide stillevens kan daarom niet onderschat worden.
Internationale oproep
Het Rubenshuis lanceert een internationale oproep naar de schilderijen. Aanleiding is de eerste overzichtstentoonstelling over Michaelina Wautier die vanaf 1 juni 2018 in het MAS te zien is.
Alle aanwijzingen en tips worden vertrouwelijk en met de nodige discretie behandeld door Katrijn Van Bragt, assistent-conservator van het Rubenshuis en projectcoördinator van de tentoonstelling ‘Michaelina’.
Katrijn Van Bragt is tijdens de kantooruren bereikbaar op +32 (0)3 201 15 60 of via katrijn.vanbragt@stad.antwerpen.be.
Antwerp Baroque 2018
De expositie 'Michaelina' demonstreert het uitzonderlijke talent van een kunstenares die groot werd in een periode waarin vrouwelijke artiesten zeer zeldzaam waren. Haar werk is zo veelzijdig en uniek dat het alle kunsthistorische verbeelding tart. ‘Michaelina’ is de eerste overzichtstentoonstelling van het werk van de barokke kunstenares en maakt deel uit van ‘Antwerp Baroque 2018. Rubens as an inspiration’.
Praktische informatie
Contacteer Katrijn Van Bragt met aanwijzingen en tips over De Vijf Zintuigen van Michaelina Wautier. Alle informatie wordt vertrouwelijk en met de nodige discretie behandeld.
- Katrijn Van Bragt, assistent-conservator Rubenshuis en projectcoördinator ‘Michaelina’
Rubenshuis, Wapper 9-11, B-2000 Antwerpen
Tel. +32 (0)3 201 15 60
katrijn.vanbragt@stad.antwerpen.be
De tentoonstelling ‘Michaelina’ loopt van 1 juni 2018 t/m 2 september 2018 in het MAS.
Foto boven: Rijksinstituut voor Kunsthistorische Documentatie, Den Haag.
