Overslaan en naar de inhoud gaan

#1: Wat is een staatsiesloep?

Wat is het verhaal achter de staatsiesloep van Napoleon? Hoe zijn de sloep en de maquette verbonden met Antwerpen? Deze blogreeks geeft een inkijk op de rijke geschiedenis van de sloep van de keizer.

Wat is een staatsiesloep?

Staatsiesloepen zijn praalboten die gebruikt werden om belangrijke personen te vervoeren bij staatsaangelegenheden of staatsiebezoeken. Het woord staatsie komt van zowel pracht en praal als van een benaming voor een constructie op het achterschip. Staatsiesloepen zijn vaartuigen die bedoeld zijn om gebruikt te worden op ingesloten wateren. Omdat deze sloepen niet bestand moeten zijn tegen de open zee kunnen ze veel rijker worden versierd dan zeevaardige boten. Het concept van zulke staatsiesloepen gaat al enkele duizenden jaren mee. De farao’s in Egypte maakten veelvuldig gebruik van staatsiesloepen op de Nijl, maar ook de Vikings en Kelten kenden het fenomeen. Soms werden staatsiesloepen gemaakt door een bestaande boot om te bouwen met versieringen. In andere gevallen werden de staatsiesloepen specifiek voor dit gebruik gebouwd.

Het bekendste voorbeeld van een staatsiesloep is waarschijnlijk de ‘Bucentaurus’ (of Bucintoro) van de Doge in Venetië. Met deze prachtige boot ging de Doge elk jaar het water op om zijn ceremonieel huwelijk met de zee te verlengen. Er zijn ook voorbeelden bekend dichter bij huis. In Antwerpen waren er meer dan eens majestueuze intredes met staatsiesloepen. Koning Leopold I maakte in 1835 zijn opwachting met de Canot Royal die ook op een scheepswerf in Antwerpen werd gebouwd. Deze sloep werd meer dan 60 jaar later nog gebruikt om de leden van de Belgica-expeditie te ontvangen. De meest bekende intredes met staatsiesloepen in Antwerpen zijn die van Napoleon. In 1803 deed hij zijn eerste officiële intrede als eerste consul. Deze gelegenheid werd vereeuwigd in een topstuk van Mattheus Ignatius van Bree dat momenteel te zien is in de tentoonstelling ‘Vracht’. Let wel, de maquette in de MAS-collectie is niet gebaseerd op de sloep van dit schilderij. Het model van de sloep van de keizer is van de staatsiesloep waarmee Napoleon in 1810 zijn intrede deed. Voor deze gelegenheid werd een volledig nieuwe sloep gebouwd in Antwerpen. Deze sloep bestaat nog steeds en is momenteel te zien in het Musée de la Marine in Brest. De maquette wacht momenteel op een volgende gelegenheid om weer op zaal te schitteren.

Zie ook

Vracht

Over de haven, mensen en goederen

Reis door de geschiedenis van de havenstad en leer over de band tussen de stad en wereldhandel. 

Schilderij van Van Bree op de topstukkenlijst

Het schilderij ‘Intocht van eerste consult Napoleon Bonaparte in Antwerpen, 18 juli 1803’ van Mathieu Ignatius Van Bree maakt deel uit van de Topstukkenlijst. Het grote olieverfschilderij hangt in het kasteel van Versailles, de kleine versie zit in de MAS collectie.

Lees ook de andere artikels in deze blogreeks

Canot de L'Empereur

De maquette van de Canot de L’Empereur was jarenlang het vlaggenschip van het Nationaal Scheepvaartmuseum. Hoe zijn deze staatsiesloep van Napoleon en zijn maquette verbonden met Antwerpen? Deze blogreeks geeft een inkijk op de rijke geschiedenis van de sloep van de keizer.

Meld je aan voor de nieuwsbrief