Louis Pighini was een Antwerpenaar met Frans-Italiaanse roots en veteraan van de Eerste Wereldoorlog. Met zijn vrouw Jeanne en twee kinderen woonden ze vlak onder de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal op de Handschoenmarkt. Als op 18 mei 1940 Duitse legereenheden de stad binnentrokken, werden Pighini zijn anti-Duitse gevoelens enkel versterkt. Zijn eerste verzetsdaad liet niet lang op zich wachten.
Het is 28 mei 1940. Het Belgische leger geeft zich over. Die dag besluit Louis Pighini dat de hakenkruisvlag lang genoeg aan de kathedraal heeft gewapperd. Samen met zijn negenjarige zoon René klimt hij de toren in en haalt de vlag snel weg. De vlag scheurde bij het lostrekken. Het is een riskante operatie, maar zonder betrapt te worden komen ze met de vlag thuis aan. Louis herhaalt de stunt een jaar later met een hakenkruisvlag van de Kriegsmarine, de marine van het Duitse leger,in de haven.
Maar Louis Pighini zijn verzet bleef niet bij het stelen van twee hakenkruisvlaggen. Zijn kleine verzet werd steeds meer georganiseerd. Tussen 1941 en september 1942 hielp bij het drukken en verspreiden van de sluikkrant ‘De Vrijheid’. Na verschillende arrestaties in de groep verhuisde de stencilmachine in de zomer van 1942 naar de keukenkelder van Pighini op de Handschoenmarkt. De drie laatste nummers van het sluikblad werden er gedrukt met de hulp van zijn vrouw Jeanne Antonissen. Zijn vrouw sprak goed Duits. Dat was handig in de souvenirwinkel, waar regelmatig Duitse soldaten over de vloer kwamen. In 1944 kwam Jeanne kwam in gesprek met twee ingelijfde Poolse soldaten in het Duitse leger. Ze wist hen te overtuigen om te deserteren en bij in hun kelder onder te duiken. Daar blijven ze tot de bevrijding. Louis Pighini legde bovendien banden met de verzetsorganisatie het Geheim Leger - Armée Secrète.
Fotoverbod
De meest constante verzetsactiviteit van Pighini waren de clandestiene foto’s. Met de Duitse bezetting kreeg de souvenirwinkel van Pighini vlakbij de kathedraal minder cliënteel. Die vrije tijd gebruikte Pighini voor lange wandelingen waarin hij de veranderingen in het straatbeeld observeerde en in beeld bracht met zijn compacte Kodak. Pighini nam een groot risico met zijn foto’s. Het fotograferen van het Duitse leger en militaire stellingen was verboden. Vanaf november 1940 heerste er een algemeen fotoverbod in Antwerpen. Dat fotoverbod werd duidelijk niet door alle Antwerpenaren nageleefd. Pighini fotografeert tanks en Duitse patrouilles, zoeklichten, prikkeldraad en bunkers in het park. In de haven legt hij vast hoe schepen worden omgebouwd voor de geplande Engelse invasie. Deze foto’s waren bijzonder interessant voor inlichtingendiensten. Vermoedelijk speelde Louis Pighini soms foto's door aan het verzet, maar aan welke organisatie is niet bekend. Zijn foto’s getuigen ook van klein verzet. Hij fotografeert anti-Duitse boodschappen en hoe op 21 juli 1940, de Belgische feestdag, Antwerpenaren bloemen brengen naar het monument van koning Albert I. Ook na de bezetting maakt Pighini foto’s. De bevrijding van de stad en schade door de daaropvolgende periode van V-bommen brengt hij uitvoerig in beeld.
De fotocollectie is een unieke visuele bron voor het leven in Antwerpen tijdens de oorlogsjaren. In het totaal telt de verzameling bijna 300 foto’s, waarvan een groot deel in clandestiniteit tot stand kwam. Dat zie je niet alleen aan het onderwerp, maar ook de kwaliteit. De foto’s zijn vaak bewogen omdat het snel en onopgemerkt moest gebeuren. Daarin spelen zijn kinderen een rol. Soms poseerden ze voor de camera. Zo werd een geheime foto ineens een onschuldig familiekiekje. Of zo moest het toch uitschijnen. Soms moest zijn zoon René klappen of stampen om het geluid van de camera te verbergen. Pighini verborg zijn fototoestel regelmatig onder zijn jas en nam foto’s door zijn knoopsgat. Bovendien zijn alle foto’s voorzien van aantekeningen die duiden wat erop te zien is. Dat is een grote meerwaarde voor de ontsluiting en juiste interpretatie van de beelden.
Schenkingen
De fotocollectie van Pighini werd voor het eerste gedigitaliseerd door het CegeSoma, Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij, in 2008. De familie Pighini schonk de originele afdrukken aan het MAS in 2012. Al een jaar eerder schonk René Pighini de twee hakenkruisvlaggen die hij met zijn vader stal, aan het MAS. Tussen 2020 en 2023 werd de collectie aangevuld met een aantal extra WOII-objecten die de familie Pighini bewaarde, met het oog op de nieuwe expo in het MAS over de Tweede Wereldoorlog in Antwerpen. Bijzonder om te vermelden is de schenking van het fototoestel van Louis Pighini. Het fototoestel was een populair type bij soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog door de lichte en compacte vorm. De getuigenis van René Pighini, een schenking van het Vredescentrum Antwerpen, vervolledigt de verzameling. Hij getuigde in 2019 naar aanleiding van de expo ‘Vreugde en verdriet’ over de bevrijding van Antwerpen.
