Theatermaker, schrijver en acteur Dimitri Leue studeerde af aan het Conservatorium van Antwerpen waar hij les kreeg van o.a. Dora van der Groen, Peter Van den Eede en Frank Focketyn. Dankzij Oda Vaneygen en Barbara Wyckmans groeide hij uit tot een vaste waarde in de theaterwereld waar hij zich vooral richt tot kinderen en jongeren.
Dimitri geeft op een creatieve manier gestalte aan maatschappelijke thema’s. Al meer dan 20 jaar zijn woorden en muziek zijn uitlaatklep.
Samen met het MAS sprokkelde Dimitri verhalen uit de collectie en de stad voor de nieuwe expo ‘Luister’. Begeesterd door al deze verhalen schreef Dimitri een meeslepend luisterspel in de tentoonstelling, een boek en een theatervoorstelling. Hij brengt de verhalen tot leven met zijn hoofdpersonage Kameleonie, in het luisterspel vertolkt door Tine Embrechts. Zij kan niet wachten om jou mee op sleeptouw te nemen.
Een kort gesprekje over hun samenwerking met het MAS.
Dimitri Leue, auteur
Verhalen schrijven voor een expo: vond je dat een leuke opdracht?
Dat het MAS verhalen als erfgoed ziet, vind ik persoonlijk als verhalenverteller zo mooi. Iets niet materieel een plaats geven in een museum vind ik ontroerend. Uiteraard wordt dit dan toch gekoppeld aan objecten uit de overweldigende collectie van het MAS, maar in essentie gaat de tentoonstelling LUISTER over woorden. Laten we zeggen dat deze opdracht de meest onverwachte uit mijn leven is. Ik zou dan ook graag een ode spelen op mijn loftrompet voor curator Liene en haar team.
Was dat heel anders dan wat je gewoon bent?
Uiteraard. Normaal begin ik bij een idee. Nu begon ik bij honderdduizend ideeën en dat kan je echt wel letterlijk nemen. A1-papieren vol verhalen van alle districten van Antwerpen, verhalen van over heel de wereld die hier zijn aangespoeld via de Schelde, het Centraal Station en de luchthaven van Deurne. Verhalen die hier zijn blijven plakken. Hoe oogst je als alles overwoekerd is? Ik heb eerst ingedeeld. Antwerpse verhalen, wereldse verhalen. (Ja, Antwerpse verhalen zijn uiteraard ook werelds, dat besef ik, maar ik vond dat Niet-Antwerpse verhalen ook niet juist was, tenslotte zijn die wereldse verhalen ondertussen ook een beetje Antwerps.) Echt gebeurde verhalen, fictieve verhalen. Verhalen met mensen in de hoofdrol, verhalen met geesten, goden, dieren, varia in de hoofdrol. Verhalen met een goede afloop, verhalen met een slechte afloop. Met de weegschaal in de hand heb ik een mooi evenwicht proberen te krijgen tussen al deze verhalen. Om er dan vervolgens mijn saus over te gieten.
Hoe komt zo’n verhaal dan bij jou tot stand?
Het moeilijkste was om van de twintig geselecteerde verhalen tot twaalf te komen. Dat deed echt een beetje pijn. Ik had me er al wat aan gehecht. Maar van zodra ik het personage Kameleonie had gevonden, een meisje dat zich zo hard inleeft in verhalen dat ze het hoofdpersonage wordt, had ik mijn lijm tussen alle verhalen. Ik begreep dat de verhalen die geschrapt waren uit de tentoonstelling, die niet verloren waren. Nee, we creëerden zelfs een ruimte op het einde van de expo waar al die tientallen verhalen die we niet verteld hebben, aan bod komen. Bij de twaalf verhalen die overbleven, heb ik geprobeerd met heel veel respect voor het verhaal wat humor en poëzie toe te voegen.
Het moeilijkste was om van de twintig
geselecteerde verhalen tot twaalf te komen
(Dimitri)
Welk personage verraste je het meest?
Paul Panda Farnana en Malka Zimetbaum zijn twee echte verhalen. Farnana was de eerste zwarte die in België een diploma heeft gehaald. Een onwaarschijnlijk sterke persoonlijkheid, net als Malka Zimetbaum, een Joodse vrouw die is omgekomen in een concentratiekamp. Dit zijn twee karakters die wij als maatschappij nodig hebben om over onszelf na te denken. Niet alleen over onszelf als mens, maar ook als gemeenschap. Ze zijn beide onheus behandeld door andere mensen. Dan hoop je dat de wereld nu beter is, dat zo’n racisme niet meer zou bestaan. Maar ik vrees dat we nog lang deze verhalen zullen moeten vertellen, om ons bewust te blijven van onze fouten.
Is er een verhaal dat je zal blijven vertellen?
Er zit een schattig Afrikaans verhaaltje in de tentoonstelling over een schildpad die wil vliegen. En het lukt. Hoe vraag je je af? Wel, kom dan maar naar de tentoonstelling.
Het heeft je geïnspireerd, want er is een boek en er komt een theatervoorstelling. Wat mogen mensen daarvan verwachten?
Ik zag het altijd al als een drieluik. Het boek benadrukt de tekst, is aangevuld met prachtige illustraties van Alain Verster en heeft een downloadcode voor de liedjes. De tentoonstelling heeft de stem van Tine Embrechts die je meeneemt door de verhalen en de tentoonstelling. Ook hier kan je de liedjes horen. Het theatraal concert zal zich vooral concentreren op de liedjes en wil het publiek triggeren om naar de tentoonstelling te komen of wil gewoon dat iedereen danst op muziek geïnspireerd door erfgoed!
Tine Embrechts, Kameleonie
Wat vond je van de opdracht? Was het heel anders dan wat je gewoon bent?
Ik vond het heel leuk, het was erg intensief. Vooral omdat ik het ook in het Engels en Frans heb gedaan. Dat was wel een uitdaging, maar zo blijft Kameleonie wel hetzelfde personage in alle talen.
Het was op zich niet heel anders dan andere inleesopdrachten die ik doe, maar ik hield er wel rekening mee dat mensen het rechtstreeks via oortjes zouden beluisteren in een expo. Het is ook altijd zoeken naar de juiste toon voor het personage: wie wordt die Kameleonie, hoe praat die? Dat is altijd even zoeken en dat vraagt wat tijd. Ik vond het vooral hele fijne verhalen om te lezen, dus ik kon me daar eigenlijk wel goed in uitleven.
Ik probeer ook altijd te luisteren
met de oren van mijn eigen jonge kinderen
en wat zij leuk zouden vinden
(Tine)
Zijn er verhalen die je zou blijven vertellen?
Ik heb veel verhalen van Antwerpen ook wel opgefrist, zoals van Brabo of de geliefden die samen van de O.L.Vrouwekathedraal springen. Dat zijn dus wel verhalen die blijven hangen bij mij. Maar mijn favoriet is toch wel het verhaal van de schildpad die kon vliegen. Ik probeer ook altijd te luisteren met de oren van mijn eigen jonge kinderen en wat zij leuk zouden vinden en dan is voor mij dat Afrikaans verhaal wel één van de toppers. Het meest speelse van allemaal.
Je bent ook zangeres in de liedjes van de expo en hebt daar ook aan meegewerkt. Welk van de twee vond je het leukst?
Ik vond de muziekopnames misschien nóg leuker om te doen. We hebben overal gespeeld met stemmetjes en erg gezocht naar de juiste muziek. We hebben er echt hard aan gewerkt. Ik ben dan ook heel trots op het resultaat. Ik probeer ook in veel van wat ik doe acteren en muziek te combineren, ik wil daar eigenlijk ook niet tussen kiezen. En het is net zo fijn dat dat er in dit project alle twee in zit. Ik ben heel benieuwd hoe het gaat werken en hoe alles gaat aanslaan.
