Reuzenstoet
Reuzen nemen in Antwerpen al eeuwenlang een bijzondere plaats in. Grote stoeten met reuzen zetten nog steeds de stad op stelten. Tijdens recente zomerfestivals kreeg Antwerpen bezoek van de fameuze reuzen van Royal de Luxe uit het Franse Nantes.
De oude Ommegang op de Meir
F.V.R. (schilder)
MFA.1957.103.001
Collectie Stad Antwerpen, MAS
De Antwerpse reuzenstoet of Ommegang heeft een lange geschiedenis, die teruggaat op middeleeuwse katholieke processies. In de loop van de eeuwen moderniseerde de Ommegang en werd hij meer divers. In 1958 ging hij voor het laatst uit.
De voorbije veertig jaar zagen in de Antwerpse districten tientallen nieuwe reuzen het levenslicht. Vaak zijn het mascottes van verenigingen die bij lokale evenementen mee opstappen. Sommige Antwerpse reuzen zijn zelfs ingeschreven in het bevolkingsregister.
Druoon Antigoon op de tentoonstelling
© Pat Verbruggen
De Blijde Inkomst van een nieuwe vorst was traditioneel een gelegenheid om de Ommegang te laten uitgaan. In die stoet liep ook een dreigende reus mee. De boodschap was: de stad Antwerpen had zich, als een kleine David, al vaker tegen grote vreemde Goliaths verzet. Door de eeuwen heen had ze daardoor privileges verworven. De Antwerpse reus heette Druoon Antigoon.
Pride
De jaarlijkse Antwerp Pride is uitgegroeid tot een meerdaags toeristisch topevenement. Van bij het begin is de stad Antwerpen een van de initiatiefnemers van de optocht, een feest van emancipatie, diversiteit en ook citymarketing.
De Antwerp Pride als wervelend schouwspel dat grenzen tussen deelnemers en omstaanders doet vervagen, is een recent fenomeen. Nog niet zo lang geleden konden LGBT-mensen hun geaardheid niet op straat tonen, laat staan vieren. Je kon ervoor bespot worden en zelfs je werk verliezen. Bovendien drukte de HIV-epidemie zwaar op de homogemeenschap.
De Antwerpse stationsbuurt was toen de place to be. In de Van Schoonhovenstraat, bijgenaamd Rue Vaseline, vond je de ene homobar naast de andere. Achter gesloten deuren en neergelaten rolluiken bruiste een feestcultuur.
Ganesha
Het Ganesha-festival of Ganesh Chaturthi is een tien dagen durend hindoefeest ter ere van de god Ganesha met het olifantenhoofd. Hij is de god van kennis en wijsheid, en wordt onder meer aanbeden voor geluk bij nieuwe ondernemingen en het wegnemen van hindernissen. Mensen vieren zijn feest over de hele wereld, ook in Antwerpen.
Aan het begin van het feest worden kleine of grote beelden van de god opgesteld in huizen en de openbare ruimte. In Antwerpen gebeurt dat in een grote feesttent in het stadspark. Tijdens het festival staan tal van religieuze en culturele activiteiten geprogrammeerd.
Aan het eind van het festival wordt het beeld in een massale processie weggedragen en te water gelaten. Daar lost het in op.
Dit beeld werd op vraag van het MAS gemaakt in India, in een werkplaats die jaarlijks honderden Ganesha-beelden maakt. Het blijft bewaard in de museumcollectie en zal dus niet te water worden gelaten.
Dansorgel
Dansorgels zijn een Belgisch fenomeen. Omstreeks 1900 waren ze vooral in Antwerpen en Brussel ongemeen populair, maar ook in het zuiden van Nederland. Antwerpse bouwers als Mortier en Decap groeiden uit tot marktleiders in deze feestindustrie.
Decap organ
Photo © Pat Verbruggen
De orgels waren vernuftige automaten die mensen aan het dansen zetten. Ze ontstonden toen er nog geen radio was. De sector van het orgelverhuur werd een geduchte concurrent van dansorkestjes.
Dansorgels werden verhuurd voor kermissen en feesten, en kregen vaste plaatsen in danspaleizen en baancafés. Ze namen monumentale proporties aan en werden voorzien van bewegende onderdelen, zelfspelende instrumenten en lichteffecten. De meeste werden herhaaldelijk aangepast aan de veranderingen in stijl en muzieksmaak. Vanaf de jaren 1960 moesten ze het afleggen tegen de deejay.
Hier stopt het niet...
Onze museumzaal staat nog vol met tal van andere feesten. Tijdens een écht bezoek aan onze expo ontdek je nog trouwtradities in de Marokkaanse en Turkse gemeenschap, Dia de los Muertos uit Mexico, Passage de la ligne bij zeelieden, het Feest van het Nieuwe Meisje bij de Ticuna-Indianen of de 100 dagen traditie bij ons.
