Overslaan en naar de inhoud gaan

Kemels van kranen

Waterperskraan 97

Tientallen jaren lang draaiden de Antwerpse haveninstallaties op perswater. Grote pershuizen met stoommachines voorzagen de waterdruk. Van dit type stonden er twintig kranen langs de Scheldekaai. Ze waren ontworpen om grote stoomschepen te lossen. Hun uitzicht leverde de bijnaam “kemel” op.

Kraan die word geplaatst aan de haven

Water onder druk

De havenkranen in Antwerpen werden vanaf 1878 hydraulisch aangedreven, dit in pershuizen zoals het Zuiderpershuis daar werd koud dokwater onder druk van 50 bar gezet en via ondergrondse leidingen in de haven verdeeld. Dit energieverdelingssysteem was een uitvinding van de Britse ingenieur William Armstrong en bleef in gebruik tot 1974.

Kemel in actie in de haven

Kraantypes

Portaalkranen waren het talrijkst. Het portaal van de kraan was 5,60 meter hoog en stond opgesteld over het treinspoor. Daardoor werd de kaairuimte beter benut en het bespaarde bovendien perswater. De giek hoefde nu slechts 90° te draaien in de plaats van 180°, omdat de wagons tussen de benen van de kraan reden. 

Kemel in actie in de haven

De giek van de kraan bevond zich aan de waterzijde en de cabine aan de landzijde. Tussen de benen aan de landzijde bevond zich een ballastkist als tegenwicht om de stabiliteit te bewaren.

De portaalpiramidekranen werden aangekocht om de steeds hogere schepen die aan de Scheldekaaien aanmeerde te bedienen, waarvoor de klassieke portaalkranen ontoereikend waren. Er werden 20 stuks van deze kranen aangekocht, 12 van constructeur Liégeoise (1902) en 8 van constructeur La Meuse  (1912). Wegens de vage vormgelijkenis met een dromedaris werden deze kranen ‘kemels’ genoemd.

 

Meer info over hydraulische kranen

Ondek meer havenkranen

Havenkranen

De grootste en meest indrukwekkende collectiestukken van het MAS ontdek je aan de Scheldekaaien: de havenkranen. En net voor de deur van het MAS bots je bijna op het pronkstuk uit onze collectie.

Water onder druk

Waterperskraan 111

Meer dan 300 “waterkraantjes” heeft de stad doorheen de jaren aangekocht. Er kwam geen elektriciteit aan te pas: deze kranen werden gevoed door een ondergronds netwerk van perswater. Hoewel ze niet meer dan 2 ton konden hijsen bleven deze kranen tot 1974 in gebruik.

De eerste elektrische kraan

Elektrische havenkraan 45AA

In de Antwerpse haven werkten alle bruggen, sluizen en havenkranen op perswater. Dat veranderde in 1907, toen elektrische walkranen hun intrede deden op de Antwerpse kaaien. Deze Luikse kraan was een van de eerste en stond opgesteld bij het Albertdok. 

Meld je aan voor de nieuwsbrief