Overslaan en naar de inhoud gaan

Reinigen en restaureren

Een aantal topstukken kregen een reiniging om zo op hun best getoond te kunnen worden in de tentoonstelling 'Zeldzaam & Onmisbaar. Topstukken uit Vlaamse collecties'. 'King and Queen' van Henry Spencer Moore of ‘Il Cardinale’ van Giacomo Manzù, buitenbeelden uit het Antwerpse Middelheimmuseum bijvoorbeeld, werden opnieuw in de was gezet, zodat ze weer kunnen schitteren. Voor andere topstukken was het een uitstekende gelegenheid om een diepgaander vooronderzoek uit te voeren of de eerste stappen naar een uitgebreide behandeling in te plannen.

Bozetto Aanbidding van de Herders
Lucas Faydherbe
Hof van Busleyden, Mechelen
Collectie Vlaamse Overheid
Bozetto Christus draagt kruis
Lucas Faydherbe
Hof van Busleyden, Mechelen
Collectie Vlaamse Overheid

De beide reliëfs werden eerst uitgebreid structureel onderzocht. Nadien werd gekozen voor een minimale behandeling van de twee bozzetti, zoals bijvoorbeeld het verwijderen van opgehoopt stof en vuil, om de reliëfs op te frissen. Indien nodig werd de verflaag gefixeerd, om verlies tegen te gaan. Ook de lijsten kregen een conservatiebehandeling en werden gereinigd. De werkzaamheden werden uitgevoerd door Linda Temmink (IPARC).

De Annunciatie
Hendrick Ter Brugghen
Stadsmuseum 'De Hofstadt' Diest

www.artinflanders.be
foto: Cedric Verhelst, publiek domein

 

Het schilderij kreeg een behandeling door David Lainé van IPARC. Hij verwijderde een enorm vergeelde vernislaag, samen met een laag vuil die hieronder tevoorschijn kwam. Nadat alles gereinigd werd, spatten de kleuren van het doek af en zijn de vele, prachtige details opnieuw zichtbaar. Klaar om te schitteren op de tentoonstelling!

Christus aan het kruis
Jacob Jordaens
Fondation Terninck

www.artinflanders.be
foto: Cedric Verhelst, publiek domein

 

 

De opstuwingen werden geconsolideerd, de voor- en achterkant van het schilderij gereinigd, de gaten opgevuld en de oude verkleurde retouches werden verbeterd. Een dunne vernislaag werd ook aangebracht om het oppervlak te egaliseren en te beschermen. Om de conservering van het kunstwerk te garanderen, was het belangrijk om aan de lijst te werken. Deze lijst, die waarschijnlijk origineel is, was verzwakt door barsten in het hout en had geen binnenstructuur om het schilderij op een correcte manier vast te zetten.

Kaakreliekhouder
onbekend
Musea Maaseik en Kerkfabriek Sint-Catharina Maaseik

www.artinflanders.be
foto: Cedric Verhelst, publiek domein

Deze reliekhouder in de vorm van een kaak, werd door IPARC/Atelier Dietlinde eerst en vooral zacht gereinigd om oppervlaktevuil te verwijderen. Dat moet uiterst voorzichtig gebeuren. Koper en ijzercorrosie werd verwijderd of gestabiliseerd. Op de reliekhouder zijn sluitdraadjes voorzien, om de reliekhouder te sluiten. Die werden gestabiliseerd en gelijk geplooid.

Ook de binnenkant van de reliekhouder moest onderzocht worden, om zeker te zijn dat de conditie volstaat. Daarom werd, na akkoord van alle betrokkenen, de reliekhouder uitzonderlijk geopend en werd de reliek (een kaak) samen met het bijhorende briefje uit de houder gehaald. Dit werd nauwkeurig geregistreerd. Na de reiniging van de binnenzijde, werd de reliek en het briefje opnieuw in de houder geplaatst en werd die weer gesloten.

Tafel met inlegwerk
Atelier Pierre Gole
sm0720
Collectie Stad Antwerpen – Collectie Smidt van Gelder
foto: Bart Huysmans en Michel Wuyts

Deze bijzondere pronktafel uit de collectie van de Franse koning Lodewijk XIV werd uitgebreid onderzocht door experten van de Universiteit Antwerpen (onder leiding van Vincent Cattersel). De tafel vertoont een bijzondere zwarte laklaag met stukjes parelmoerfragmenten (‘lacque burgauté’). Om de tafel veilig te verplaatsen zonder stukjes van deze laklaag te verliezen, fixeerde Martijn Breunesse (Stad Antwerpen) deze laklaag. Een bijzonder fragiel en nauwkeurig werkje.

Berechtigingspixis
Joris Bast II
Sint-Gummaruskerk Lier

www.artinflanders.be
foto: Cedric Verhelst, publiek domein

Met medewerking van de Kerkfabriek als eigenaar van het religieuze object, verwijderde Dietlinde Peeters (Atelier Dietlinde/IPARC) oude poetsresten, stof en vuil. Oude etiketten en lijmresten kunnen zilver aantasten, en werden daarom ook verwijderd. De pixis stond een beetje scheef. De ingezakte voet werd daarom zacht teruggeplooid. De schroefdraad waarmee het baldakijn en de heilige Gummarus aan het deksel is bevestigd, is opnieuw correct gemonteerd.

Kaart van Vlaanderen
Gerard Mercator
MPM.V.VI.01.001
Collectie Stad Antwerpen - Museum Plantin-Moretus Prentenkabinet

De kaart kreeg een oppervlaktereiniging, losse delen werden gefixeerd en daarna in een nieuwe lijst met klimaatbox geplaatst.

 

 

Calvarie met stichterspaar
Quinten Massijs
Collectie Stad Antwerpen - Museum Mayer van den Bergh

www.artinflanders.be
foto: Cedric Verhelst, publiek domein

Dit schilderij kreeg een uitgebreide behandeling door het Koninklijk Instituut voor Kunstpatrimonium in Brussel. Omdat er veel oppervlaktevuil, een oude vergeelde vernislaag en oude retouches aanwezig waren, kwamen – tot nu –  niet alle kleuren en details tot hun recht. Dankzij de behandeling kunnen we opnieuw genieten van de kleurenpracht, de details en de kunde van Massijs.

Lees meer op museummayervandenbergh.be

Zilveren sierstel van PP Rubens
Theodoor Roegiers
RH.LBI.2001,001
Collectie Koning Boudewijnstichting
Schenking van Pierre en Colette Bauchau
Rubenshuis, Antwerpen (nu getoond in DIVA)

Dit topstuk kreeg in het restauratieatelier van Museum DIVA door Kristina Valiulis een minimale reiniging zodat het weer kan schitteren op de Topstukkententoonstelling.

Bloemen in een vaasje met knabbelende muis (twee werken, ook “Bloemen in een vaasje met sprinkhaan en kikvors)
Clara Peeters
Collectie Stad Antwerpen - Museum Mayer van den Bergh

www.artinflanders.be
foto: Cedric Verhelst, publiek domein

De twee werken van Clara Peeters werden ontstoft door Marc Lenaerts. De panelen kregen bovendien speciaal voor deze tentoonstelling elk een nieuwe lijst.

Christus-Johannesgroep
Meester van Heinrich von Konstanz
Collectie Stad Antwerpen - Museum Mayer van den Bergh

www.artinflanders.be
foto: Cedric Verhelst, publiek domein

Dit bijzondere beeld werd uitgebreid onderzocht door het Koninklijk Instituut voor Kunstpatrimonium. Om het beeld veilig te verplaatsen naar het MAS, fixeerde men de polychromie en verlijmde men de kwetsbare delen van het beeld. Het vooronderzoek verduidelijkte dat een uitgebreide behandeling van heel het beeld enorm tijdrovend zou zijn. Dit wordt dan ook later ingepland.

Lees meer op museummayervandenbergh.be

Over de expo

Zeldzaam & Onmisbaar - Topstukken uit Vlaamse collecties

31.10.2023 - 25.02.2024

- AFGELOPEN - Magritte, Bacon, Ensor, Moore, Jordaens, Rubens … Het zijn maar enkele van de wereldberoemde namen die in het MAS te zien waren. ‘Zeldzaam & Onmisbaar’ bracht een unieke selectie van topstukken uit de Vlaamse topstukkenlijst.

Meld je aan voor de nieuwsbrief