"Wat neem je met je mee wanneer je je woning moet verlaten in 5 minuten?"
Sinds 1995 confronteer ik de bezoekers van mijn tentoonstellingen regelmatig met deze vraag. Tijdens de opening van 5 Minutes/1940 krijgen bezoekers opnieuw de gelegenheid deze vraag schriftelijk te beantwoorden. De vraagstelling suggereert een acute onheilssituatie en noopt tot reflectie.
Wat mensen antwoorden en welke voorwerpen ze kiezen onthult niet alleens wat ze waardevol vinden maar ook hoe ze in het leven staan. De resulterende lijst van items vormt een zelfportret, dat ik toon in de vorm van de geschreven antwoorden of de reële voorwerpen. Ik presenteer in dat geval een driedimensionaal portret van de correspondent.
Hier toon ik het portret van filosoof en auteur Jaap Kruithof (1929-2009), die dit jaar precies tien jaar geleden overleed. De Dingen Persoon is een sculptuur, samengesteld uit een beperkte, door toeval bepaalde selectie van de ca. 10.000 door Kruithof nagelaten objecten uit zijn verzameling Museum Primrose. Kruithof uitte zich in zijn teksten als een strenge criticus van de consumptie- en wegwerpcultuur. Hij pleitte voor een circulaire of kringloopmaatschappij, die respect betoonde voor de mens, de omgeving en het ding ansich. Dat blijkt ondermeer uit zijn publicaties Omgaan met de dingen (1991), Ingaan op de dingen (1992) en Doorgaan met de dingen (1994).
Omdat Kruithof mijn vraag nooit gesteld kreeg, weten we niet welke voorwerpen hij gekozen zou hebben om met zich mee te nemen. Anderzijds heeft hij ze wel ooit verworven en min of meer zorgvuldig bewaard, wat een keuze veronderstelt. Het door mij gepresenteerde ensemble vormt een combinatie van een stilleven en een portret van deze filosoof, schrijver en verzamelaar. Het suggereert wat hij mee had kunnen nemen, moest de kwestie zich aan hem hebben voorgedaan. De samenhang van de items evoceert een verhaallijn, die door de kijker/lezer kan uitgetekend worden. Deze lijn loopt over de vloer van de galerie en baant zich een weg naar buiten, als een stille, trage golf van bewaarde dingen.
De sculptuur treedt in dialoog met mijn fotoreeks 1940, die, net als 5 Minutes, een work in progress is. De reeks documenteert een concreet voorwerp dat door mijn overgrootmoeder en grootmoeder tijdens hun vlucht voor de bombardementen tijdens WO II ontvreemd is met de bedoeling het eventueel ten gelde te maken. Door het object onherkenbaar in beeld te brengen koppel ik de keuze van deze twee vluchtelingen, mijn voorouders, aan het hier en nu, maar respecteer ik ook hun wens het voorwerp verborgen te houden.
Christine Clinckx
Meer info op https://www.clinckx.net en https://www.deviations.be