De BASISNORMEN WAARDEREN van FARO en zowat alle andere handleidingen voor collectiewaardering pleiten terecht voor een waardering vanuit meerdere criteria. Waardering moet dus verder gaan dan historische en artistieke kwaliteiten van een collectie, maar ook de “sociaal-maatschappelijke waarde” en de “gebruikswaarde” in kaart brengen, aldus de BASISNORMEN.
Ik vermoed dat Kruithof wel grote ogen zou hebben getrokken bij het begrip “gebruikswaarde”, want in het interview met tapisplein in 2007 betoogde hij fel tegen een te utilitaire kijk:
want de meeste mensen…
die hebben maar één benadering van de realiteit
en da’s utilitair
en die overladen mij daarmee
die vragen als ze hier komen, dan vragen ze de hele tijd
‘waarvoor dient dat’
dan zeg ik ‘voor niks’
‘waarvoor dient dat’
‘voor niks’
om ze te pesten
om dat eruit te krijgen
ze zeggen nooit ‘oh dat is een leuke, originele vorm’ …
maar ik zeg niet ‘waarvoor dient het’
want het dient voor niks
Vanzelfsprekend zijn er vele soorten “gebruik” en met een open blik gebruik aftasten in een waarderingsonderzoek levert zeker nieuwe ideeën voor collecties op. Toch leest dit statement van Kruithof als een waarschuwing tegen een al te winstgedreven kijk op collecties. Als we de waarde van collecties teveel beperken tot direct gebruik en dat sterk gaan kwantificeren (door het tellen van bezoekers of publicaties), welke verscheidenheid en verwondering rond erfgoed laten we dan nog toe?
PS. Van harte welkom op de voorstelling van de waardestelling van Collectie Kruithof in het MAS op 25 februari 2019. Inschrijven kan nog altijd hier: https://www.mas.be/nl/activiteit/doorgaan-met-de-dingen