Terwijl de Tweede Wereldoorlog dood en vernieling bracht, vond onder de radar ook een gigantische kunstdrainage plaats. Vanuit de bezette gebieden versleepten de nazi’s kunst en erfgoed naar Duitsland om ambitieuze collecties op te zetten. Ook uit België.
De eigendomsberoving gebeurde via vele netwerken en acties. De nazi’s haalden woningen leeg, roofden kunst, dwongen eigenaars om te verkopen en spendeerden miljoenen rijksmarken op de kunstmarkt. Tientallen Belgische verzamelaars, kunsthandelaars en veilinghuizen gingen mee in dat nazi-programma.
Geert Sels ging op zoek langs welke trafieken belangrijke schilderijen van Memling, Van der Weyden, Jordaens en Cranach ons land verlieten. Hij legt de puzzelstukken bij mekaar die hij aantrof in de archieven van onder meer Antwerpen, Brussel, Parijs, Den Haag, Koblenz. Na de oorlog keerden sommige schilderijen terug naar ons land. De meeste vooraanstaande Belgische musea hebben kunstwerken in hun bezit die ooit in nazi-Duitsland waren. Tal van belangrijke schilderijen waar we bewonderend naar kijken, hebben een donkere historiek, en zaten in de collecties van Hitler en Göring. Hun herkomst is nog ten dele onopgehelderd.
De publicatie van Geert Sels' boek Kunst voor Das Reich. Op zoek naar naziroofkunst in België leidde tot parlementaire vragen. Naar aanleiding daarvan kondigde de Vlaamse minister van Cultuur aan dat hij geld zou vrijmaken voor herkomstonderzoek. Na het boek kregen enkele Belgische musea een vraag om schilderijen terug te geven.
De auteur presenteert zijn onderzoek aan de hand van beelden en archiefstukken. Daarna reflecteren Marie-Sophie De Clippele en Geert Sels over roofkunst. Wat is roofkunst in juridische zin? Waar staat het Belgische en Vlaamse beleid vandaag? Wat zou er op korte termijn best gebeuren?
Praktisch
- Wat: lezing en gesprek
- Wanneer: dinsdag 26 september 2023, van 20 tot 21.30 uur
- Waar: MASbox, Hanzestedenplaats 1
- Prijs: € 6
Tip: Koop je na de lezing (*) een toegangsticket voor het MAS, dan krijg je een aandenken uit de MASshop. Vraag ernaar bij de balie van het museum. (*) Ten laatste op 18/02/2024
Over de sprekers
Wie is Geert Sels?
Geert Sels (1965) is germanist en theaterwetenschapper (KU Leuven). Hij werkte als journalist voor VRT en De Morgen en is sinds 1996 cultuurredacteur bij De Standaard. Hij schreef daar lang over theater – in 2005 verscheen van hem het boek Accidenten van een zaalwachter, een monografie over theaterregisseur Luk Perceval. Nu schrijft hij over architectuur, cultuurbeleid, kunstvervalsing en roofkunst.
Voor een reeks artikels over roofkunst kreeg hij in 2014 De Loep voor onderzoeksjournalistiek. In 2016 volgde een reeks artikels over schilderijen die tijdens de oorlog uit België verdwenen en die zich nog steeds in het buitenland bevinden. Hij schreef in 2017 het themanummer ‘Kunst voor Das Reich’ voor het magazine Openbaar Kunstbezit Vlaanderen, waarin hij aangaf dat niet alle oorlogskunst in de Belgische musea een sluitende herkomst heeft. Eind 2022 verscheen het boek ‘Kunst voor das Reich’, het resultaat van acht jaar onderzoek. Het werd vertaald als ‘Le trésor de guerre des nazis’.
Wie is Marie-Sophie de Clippele?
Marie-Sophie de Clippele is professor in natuur- en cultuurrecht aan de UCLouvain Saint-Louis - Bruxelles. Haar onderzoek focust op cultureel erfgoedrecht en omgevingsrecht, met een sterke interesse in rechtstheorie. Marie-Sophie de Clippele neemt deel in verschillende interdisciplinaire onderzoeksprojecten o.a. over de restitutie van koloniale kunstgoederen, de status van menselijke resten in museumcollecties, de digitalisering van natuurhistorische collecties, of de dekolonisatie van publieke ruimte.
